شهر بروجرد کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن

مشخصات

کشور	ایران
استان	لرستان
شهرستان	بروجرد
بخش	مرکزی
جمعیت	۳۳۴٬۴۹۷ نفر
مساحت	۴۳ کیلومتر مربع
زبان گفتار	فارسی با لهجه بروجردی
مذهب	شیعه اثنی عشری‌
ارتفاع از سطح دریا	۱۶۲۹ متر
شرایط آب و هوا	سرد کوهستانی
پیش شماره تلفن	۰۶۶
شناسه ملی خودرو	ایران ۴۱ب، م، ن، ی
ره آورد	ورشوسازی، ارده، حلوا ارده، ارده شیره، حلواشکری، کلوا، شیره انگور، سمنو، صابون سنتی، نان تیری، ارده پنبه ای،شیرینی گردویی، شیرینی کشمشی، شیرینی قندی، پشمک و ...

بُروجِرد مرکز شهرستان بروجرد در استان لرستان و سی و نهمین شهر پرجمعیت ایران است. این شهر در شمال دشت حاصلخیز سیلاخور قرار گرفته و قله‌های مرتفع گرّین از مجموعه رشته کوه‌های زاگرس، شمال غربی تا جنوب شرقی آن را دربر گرفته‌اند. سراب‌های دائمی متعددی که از دامنه این کوه‌ها جاری هستند، در اقتصاد منطقه و توسعه شهر بروجرد نقش داشته‌اند. بروجرد از گذشته‌های دور، دارای موقعیت ویژه ارتباطی بوده‌است و امروزه نیز قرارگیری این شهر بر سر شاهراه تهران - جنوب یکی از عوامل رونق اقتصادی آن به‌شمار می‌رود. بروجرد در اواخر دوره ساسانیان یکی از شهرهای ناحیه پهله از سرزمین ماد بود. حموله وزیر محلی آل ابی دلف از حکمرانان عباسی بین سال‌های ۲۱۰ تا ۲۵۸ هجری قمری در عمران بروجرد کوشید و در آن منبری برپا کرد. حسام‌السلطنه شاهزاده قاجار و حاکم ولایت بروجرد و مضافات، در سال ۱۲۴۲ ه‍.ق حکومت ولایت لرستان و ولایت خوزستان را نیز به دست آورد و شهر بروجرد را حاکم‌نشین حکمرانی بروجرد، لرستان و خوزستان کرد. جمعیت شهر بروجرد بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی مرکز آمار ایران، ۲۳۴,۹۹۷ نفر گزارش شده‌است. گویش رایج مردم این شهر، بروجردی است و شهرستان بروجرد، یکی از مراکز گویش‌وران زبان لری است. به دلیل فعالیت شرکت‌های مختلف پویانمایی رایانه‌ای در این شهر، بروجرد در سال ۱۳۸۹ به عنوان «پایتخت انیمیشن ایران» تحت نظارت انتخاب شد. با توجه به وجود تعداد زیادی واحدهای تولیدی و صنعتی و عرضه محصولات آن‌ها در بازار داخلی و خارجی، بروجرد قطب صنعتی استان لرستان محسوب می‌شود. صنایع دستی متنوعی در بروجرد تولید می‌شوند و بروجرد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید صنایع‌دستی در کشور و استان شناخته می‌شود. در سال ۱۳۹۸ سازمان میراث فرهنگی این شهر را به عنوان شهر ملی ورشو به ثبت رساند. بروجرد در دامنهٔ بلندترین دیوارهٔ زاگرس در ارتفاع ۱۵۵۰ تا ۱۵۷۱ متری از سطح دریا و در ۳۳/۹ درجه شمالی و ۴۸/۸ درجه شرقی واقع می‌باشد. بلندترین نقطه شهرستان بروجرد، در رشته‌کوه گرین با ارتفاع ۳۶۲۳ متر در غرب شهر بروجرد و پست‌ترین ناحیه آن، در دشت سیلاخور با ارتفاع تقریبی ۱۵۰۰ متر قرار دارد. شهر بروجرد بر کوهپایه‌های زاگرس و در دشت سیلاخور قرار گرفته و از سه جهت شرق، شمال و غرب به کوه ختم می‌شود. قله کوه ولاش با ارتفاع ۳۶۲۳ متر در غرب بروجرد، برنجه با ۳۵۸۵ متر و کوه میش پرور ۳۵۰۰ متر در جنوب غربی بروجرد قرار دارد. قلل دیگر شامل هجده یال با ۳۴۸۷ متر، هیگره با ۳۴۰۰ متر، برف هل با ۳۱۵۰ متر، پیازکاران نیز ۳۱۵۰ متر، سه کوزان (سه قوزان) با ۳۴۴۰ متر، چارشاخ با ۳۳۷۸ متر و شیر برفی با ۳۱۸۸ متر ارتفاع از دیگر ارتفاعات بروجرد می‌باشند. قله شیرمرد با ۲۹۰۰ متر، شانشین با ۲۹۴۴ متر، باغ بیرم با ۲۴۴۰ متر ارتفاع از دیگر قلل مرتفع شهرستان بروجرد می‌باشند. تنها در جهت جنوب و جنوب شرقی است که دشت وسیع سیلاخور قرار گرفته‌است. این شهر و مناطق پیرامون آن به دلیل قرارگیری بر روی گسل سراسری زاگرس، زلزله خیز هستند.
 

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌باشد:

 

بخش ها:

بروجرد، اشترینان، ونایی
 

دهستان:

دهستان دره صیدی، دهستان والانجرد، دهستان همت‌آباد، دهستان بیرانوند شمالی، دهستان اشترینان، دهستان بردسره، دهستان گودرزی، دهستان شیروان شرقی و دهستان شیروان غربی
 

روستاها:

آبدر، الک‌آباد، برده‌ سره، بیدکلمه، پیرشریف، تیزه‌ زن، چهار بره، خان امیر، درودگران، ملمیجان، والاشان، هیراب و ....
 

جای‌ های دیدنی شهرستان ماسال

 

 

مسجد جامع

مسجد جامع بروجرد که در بافت تاریخی شهر بروجرد قرار دارد، یکی از قدیمی‌ترین مساجد در ایران است و قدیمی‌ترین بنای موجود در این شهر محسوب می‌شود. این بنای تاریخی تا پیش از اسلام آتشکده بوده و پس از اسلام تبدیل به مجموعه‌ای از مسجد، آب‌انبار، میدان و ... شده که متأسفانه امروز چیزی از آن به جز ساختمان مسجد باقی نمانده است. مسجد جامع بروجرد در دوران سلجوقی، صفوی و قاجاریه بازسازی شده است. امروزه این مسجد شامل بخش‌هایی مانند گنبدخانه، شبستان شمالی، ایوان جنوبی، منبر چوبی و وضوخانه است.

موزه مردم‌ شناسی

این مکان با نام‌های متفاوتی مانند موزه‌ی اسناد و مردم‌شناسی، خانه‌ی تاریخی کمال‌الدین طباطبایی، خانه‌ی فرهنگ و یا موزه‌ی تاریخی شهرداری بروجرد شناخته می‌شود. این مکان از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی موجود در شهر بروجرد است که در زمان قاجار ساخته ‌شده است. معماری این خانه که شامل حیاط، شاه‌نشین‌، شبستان و چند تالار است و همچنین تزئینات و نقاشی‌های داخل خانه، همگی نشان‌دهنده سبک قاجاری آن است. خانه تاریخی کمال‌الدین طباطبایی که توسط سازمان میراث فرهنگی به موزه‌ی مردم‌شناسی تبدیل شده است، محل نمایش آثار متفاوتی مانند صنایع دستی، اسناد تاریخی، نقاشی‌های قدیمی و ... نیز است.


 

مسجد سلطانی

مسجد سلطانی بروجرد که یکی از مساجد قدیمی ایران است، به نام مسجد امام نیز شناخته می‌شود. این مسجد که شباهت‌های بسیاری به مسجد امام تهران، مسجد جامع اصفهان و مسجدالنبی قزوین دارد، یکی از بزرگترین مساجد قدیمی در ایران به شمار می‌آید. مسجد سلطانی از لحاظ معماری چهار ایوانی است و بخش‌ها و حجره‌های مختلفی برای عبادت و تحصیل و تدریس و استراحت در آن در نظر گرفته شده است.


 

بازار بروجرد

بازار قدیمی بروجرد که در گویش محلی به آن راسا به معنی راسته‌ی بازار می‌گویند در دوره‌ی قاجاریه ساخته شده و مورخان حدس می‌زنند حسام‌السلطنه شاهزاده‌ی قاجاری که مرکز حکومت خوزستان و لرستان را در بروجرد قرار داده بود، دستور ساخت این بازار را داده است. این بازار در تجارت منطقه‌ای میان استان‌های لرستان، همدان و مرکزی نقش مهمی ایفا می‌کند و عشایر لر و بختیاری در فصل‌های ابتدایی سال برای تأمین مایحتاج، از این بازار استفاده می‌کنند. قدم زدن در این بازار تاریخی و حجره‌هایش و همچنین خرید صنایع دستی، برای گردشگران و شرکت‌کنندگان در تور مسافرتی تجربه‌ی لذت‌ بخشی خواهد بود.


 

گلدشت

این منطقه‌ی سرسبز و خوش آب و هوا در غرب شهر بروجرد قرار دارد. گلدشت درواقع دره و جلگه‌ای است که در دامنه‌ی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. در این منطقه‌ی دیدنی چندین رودخانه‌ی زیبا وجود دارد و همچنین درختان سیب و گیلاس و آلبالو بر زیبایی و جذابیت منطقه افزوده‌اند. این منطقه از لحاظ جغرافیایی از روستای کپرگه آغاز می‌شود و تا تپه چغا ادامه پیدا می‌کند. گلدشت سرسبز با فضایی بهشتی و زیبا چندین روستا مانند فیال، شیخ میری، کپرگه و قلعه را نیز در خود جای داده است. در این منطقه امکانات رفاهی و تفریحی نیز برای گردشگرانی که برای استفاده از فضای زیبای گلدشت به آن سفر کرده‌اند، وجود دارد.


 

تپه چغا

تپه‌ی چغا که با نام چغا سرخه، چوغا و یا بام بروجرد هم شناخته می‌‌شود، یک تپه‌ی آتش‌فشانی در بروجرد است که امروزه محلی برای تفریح و تفرج مردم است. در بالای این تپه شما می‌توانید تصویری کامل از شهر را داشته‌ باشید و شهر را از نمای بالا نیز مشاهده کنید. همچنین اطراف این تپه، دیدنی‌های دیگری مانند مجسمه‌ی آرش کمانگیر نیز وجود دارد. امکانات رفاهی و تفریحی دیگر اطراف آن نیز باعث شده تا این محل به تفرجگاه مطلوبی برای مردم بروجرد و همچنین مسافران به این شهر تبدیل شود.


 

ارگ بروجرد

ارگ بروجرد، یک سازه‌ی تاریخی است که در واقع باقی‌مانده یک بنای بزرگ تاریخی است. این بنا یک سیستم آب‌رسانی بسیار قدیمی از جنس سفال است که به تازگی به صورت کاملاً تصادفی کشف شده است. اگر به آثار تاریخی علاقه‌مند هستید، با رزرو آنلاین بلیط هواپیما به این مکان سفر کنید تا از بازدید از این ارگ و مشاهده‌ی مهندسی این سازه‌ی قدیمی لذت ببرید.
 

تپه قرق

یکی از تاریخی‌ترین مکان‌های دیدنی بروجرد، تپه‌ی باستانی قرق است که به ثبت ملی رسیده و طبق اسناد و شواهد، تاریخچه‎ی آن به عصر مس- مفرغ و یا عصر نوسنگی، متعلق به هزاره‌ی چهارم و پنجم قبل از میلاد برمی‌گردد. این تپه‌ی باستانی که تا پنج طبقه لایه‌برداری شده است، در روستای قرق قرار گرفته است. در این تپه‌ی تاریخی دست سازه‌های سفالی پنج‌ هزارساله و همچنین آثاری از دوره‌ی اشکانی کشف شده است.
 

پل قلعه حاتم

در پنج کیلومتری شمال غربی بروجرد و در نزدیکی روستای قلعه حاتم، پل تاریخی قلعه حاتم قرار گرفته است. این پل بر روی رودخانه‌ای که از باغ شاه می‌گذرد قرار دارد و همین مسئله باعث شده تا گردشگرانی که برای بازدید از پل می‌آیند بتوانند از مناظر زیبای اطراف آن نیز لذت ببرند. کاربرد این پل در طول تاریخ، نکته‌ی دیگری است که این پل را ویژه و متمایز می‌کند. این پل علاوه بر اینکه محل گذر و تردد مردم بوده است، درواقع سازه‌ای برای انتقال آب شرب از روستای بالادست قلعه حاتم به شهر بروجرد نیز بوده است.
 

بوستان فدک

این بوستان در نزدیکی تپه‌ی چغا قرار دارد و یک مکان تفریحی مناسب و بزرگ است که دارای امکانات رفاهی متنوعی است. دریاچه‌ی مصنوعی این پارک از اتصال سه دریاچه‌ی مصنوعی به هم درست شده است و بزرگترین دریاچه‌ی مصنوعی در غرب کشور به شمار می‌آید. این پارک دارای جذابیت‌های دیگری مانند باغ پرندگان و امکاناتی مانند پیست دوچرخه‌سواری، قایقرانی و ... نیز است.
 

روستای کرکیخان

روستای کرکیخان که در شمال غربی بروجرد و در محور اصلی بروجرد به سمت غرب و شمال غربی کشور قرار دارد، یک منطقه‌ی ییلاقی بسیار زیبا، خوش آب و هوا و مهم در شهرستان بروجرد است. مسافران زیادی در فصل بهار به دیدن این روستا می‌روند. این منطقه‌ی حاصلخیز مملو از درختان سیب و زردآلو و گردو و محصولات کشاورزی متفاوتی مانند گندم، جو، نخود، خیار، گوجه و لوبیا است. همچنین سنگ‌نوشته‌هایی که در دل رشته‌کوه زاگرس قرار دارند، از جذابیت‌های تاریخی و طبیعی این روستا به شمار می‌آیند.
 

خانه مصری

خانه مصری بروجرد از خانه‌های تاریخی بروجرد مربوط به دوره‌ قاجار است. این خانه‌ی دوطبقه دارای یک حیاط مرکزی است. خانه مصری دارای تزئینات متفاوتی مانند آجرکاری و کاشی‌کاری‌های مربوط به دوران قاجار است. همچنین بیرون این خانه با سفال و آجر تزئین شده است. خانه‌ی مصری از الگوهای مهم معماری قاجار به حساب می‌آید.
 

خانه حاج افتخارالاسلام

این خانه نیز یکی از خانه‌های تاریخی بروجرد است که تاریخچه‌ی ساخت آن به دوره‌ی قاجار برمی‌گردد. این خانه متعلق به یکی از روحانیون سرشناس شهر به نام حاج افتخار الاسلام نبوی طباطبایی بوده است. خانه حاج افتخارالاسلام دارای سردری بزرگ و زیباست که دو لنگه‌ی چوبی به آن وصل شده است. تزئینات این خانه شامل آجرکاری، کاشی‌کاری و نقاشی روی چوب است و همچنین برای تزئین پله‌های این خانه کاشی‌های زیبای معرق و خشتی به کار رفته است. بخش بیرونی این بنا چندین سال پیش بازسازی و مرمت شده است و بخش داخلی بنا شامل بخش‌های مختلفی مانند حیاط اصلی، تالار هفت دری، پس تالار، شبستان زمستانی، آب انبار، حمام اختصاصی، مطبخ و …است.
 

تالاب بیشه دالان

این تالاب در دشت سیلاخور و در ۱۵ کیلومتری جنوب شرق بروجرد قرار دارد. تالاب بیشه دالان با توجه به فضای طبیعی مناسبی که داراست محل زندگی پرندگان بومی و مهاجر بسیاری است که به این منطقه می‌آیند. همچنین این منطقه زیستگاه موجودات دیگری مانند دوزیستان، خزندگان و پستانداران نیز است.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان بروجرد

 

دکتر احمد سمیعی

در مهرماه 1309 در شهرستان بروجرد متولد شد . تحصیلات ابتدایی را در بروجرد و دوران متوسطه را در دارالفنون تهران به پایان برد. سپس از دانشکده ادبیات فارغ­التحصیل شد و فعالیت روزنامه نگاری را با همکاری در هفته­نامه "پولاد" در فاصله سال­های 1324 تا 1326 آغاز کرد. در سال 1325 همراه با چند تن از دوستانش اقدام به انتشار روزنامه­ای با عنوان « ایوان مداین»  کرد . در سال 1329 سردبیر ماه ­نامه « ترقی ایران » بود که با واقعه 28 مرداد 1332 تعطیل شد. در سال 1338 سردبیری مجله « حساب»  را به عهده داشت که این مجله هم در سال 1341 تعطیل شد. در همین سال مجموعه « مقالات سیاسی »  از وی منتشر شد  . از 1345 تا 1351 در « رادیو ایران»  سردبیری چند برنامه رادیوئی را بر عهده داشت. در سال 1347 کتاب  « صد مقاله انتقادی»  را منتشر کرد. در سال 1365 کتاب « سی و هفت »   سال را نوشت که که شرح مختصری از وقایع دوران سی و هفت ساله سلطنت محمدرضا شاه پهلوی است که از همان ابتدای انتشار بصورت مرجع قابل اتکایی در مورد تاریخ معاصر ایران درآمده و ارجاع‌های متعدد به آن در پژوهش‌های تاریخ معاصر گواه این امر است. در سال 1369 کتاب « برکشیده به ناسزا »  و همچنین کتاب  « آئینه دق»  از وی به چاپ رسید. کتاب « آئینه دق » مجموعه مقالات ایشان در مسائل اجتماعی است. در سال 1371 کتاب « طلوع و غروب دولت موقت»  و در سال 1372 کتاب « معماران تمدن بزرگ» را به رشته­ تحریر در آوردند. « احمد سمیعی»  در سال 1374 خاطرات سیاسی « مورخ الدوله سپهر»  را پس از سال­ها حشر و نشری که با او داشت نگاشت. در سال 1383 داستان « حسنک وزیر »  و در سال 1384 با همکاری دکتر" مهدی هروی"  کتابی با عنوان « 22 نخست وزیر در سی و هفت سال»  را منتشر کرد که حاوی مطالبی تازه­یاب در مورد وقایع دوران پهلوی دوم وآغاز انقلاب اسلامی در ایران است.
 

احمد شیمی

احمد شیمی  (۱۲۹۴ در بروجرد — ۱۹ تیر ۱۳۹۳) میکروب ‌شناس و استاد دانشگاه اهل ایران بود . او از چهره‌های ماندگار است .  وی مولف و مترجم شماری از کتاب‌های دانشگاهی در زمینه میکروب‌شناسی و بیماری‌های طیور است. پروفسور"احمد شیمی"پس از اخذ دیپلم از دبیرستان شرق تهران وارد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۱ از رساله دکترای خود در این دانشگاه دفاع کرد. سپس در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد . " احمد شیمی"  در این سال‌ها آزمایشگاه باکتری‌شناسی ، آزمایشگاه ویروس‌شناسی و بخش بیماری‌های طیور دانشگاه تهران را راه‌اندازی کرد. او از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۸۲ نیز به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت . پروفسور "احمد شیمی" استاد برگزیده پنجمین همایش چهره های ماندگار کشور 1384 بودند. از جمله فعالیت های پروفسور " احمد شیمی " می توان به ترجمه  شماری ازکتاب‌های دانشگاهی در زمینه میکروب‌شناسی و بیماری‌های طیور ، فعال کردن آزمایشگاه باکتر شناسی و ویروس شناسی و راه اندازی بخش بیماریهای طیور دانشگاه تهران ، ارائه مقالات مختلف و متعدد علمی به سمینارها و کنفرانسهای داخلی و خارجی ، تالیف و ترجمه 15 عنوان کتاب در زمینه های ویروس شناسی ، میکروبشناسی ، بیماریهای عفونی ، ایمن شناسی و بیماریهای طیور است .